Onderzoek naar de unieke en kenmerkende waarden in de kleinschalige zorg
In gesprek met dr. Janny Beernink-Wissink, GZ psycholoog en senior onderzoeker.
Dr. Janny Beernink-Wissink (1961) doet sinds 1 februari van dit jaar, in samenwerking met de Universiteit Twente onderzoek naar de unieke en kenmerkende waarden die typerend zijn voor kleinschalige zorg. Coöperatie Hesterhuizen en de Branchevereniging voor Kleinschalige Zorg (BVKZ) zijn de opdrachtgevers van het onderzoek. Rosales Zorg is aangesloten bij de Coöperatie Hesterhuizen en maakt onderdeel uit van de onderzoeksgroep.
Janny: “Kleinschalige zorg zou een eigen en unieke positie in het zorglandschap moeten innemen in Nederland. Kleinschalige zorg komt echter steeds meer onder druk te staan. Vanuit de overheid worden steeds meer kaders opgelegd, pgb-gelden worden afgeschaald en zorgverzekeraars willen alleen nog maar contracten afsluiten met grote partijen omdat dit in hun ogen voordeliger is. De nadruk komt steeds meer te liggen op grootschaligheid. Hierdoor zijn kleinschalige partijen genoodzaakt tot samenwerken, waardoor zij hun eigenheid dreigen te verliezen. Juist deze eigenheid draagt bij aan de kwaliteit van leven van cliënten. Met dit onderzoek naar de unieke en kenmerkende waarden in de kleinschalige zorg willen wij het belang van deze eigenheid in relatie tot de levenskwaliteit van de cliënt in beeld brengen.
In het onderzoek staat het thema ‘kleinschalig wonen en kleinschalige zorg’ centraal. Wij willen meer zicht krijgen op de unieke en kenmerkende waarden die typerend zijn voor kleinschalige zorg. De uit het onderzoek verkregen inzichten zullen in relatie tot cliënten, verwanten, zorgverleners en maatschappij leiden tot verdergaande professionalisering en samenwerking binnen het zorgsysteem. Daarnaast zullen bouwstenen worden ontwikkeld die kenmerkend zijn voor kleinschalige zorg, waarmee een optimale aansluiting bij en met bewoners, verwanten, professionals, financiers en politiek kan worden gerealiseerd. De unieke positie die de kleinschalige zorg inneemt in het zorglandschap willen wij hiermee onderstrepen en een plek geven in Nederland.
Tijdens het onderzoek volgen wij de cliënten, waarbij steeds de vraag centraal staat: “wat heeft deze cliënt nodig in het kader van een menswaardig en verrijkt leven – en hoe draagt kleinschalige zorg hieraan bij”. Dat betekent dat we uitgaan van de behoefte van de cliënt en denken we in mogelijkheden. Dat klinkt wellicht logisch, maar in de grootschalige zorg is het meestal de cliënt die moet passen binnen het profiel van de zorginstelling, in plaats van andersom.
Cliënten, hun sociale context en zorgprofessionals worden bij het onderzoek betrokken. Ik doe het onderzoek samen met Prof. dr. Gerben Westerhof en een aantal studenten van de Universiteit Twente. Het onderzoek duurt 3 jaar. Uit mijn eerdere promotie-onderzoek in 2015 ‘Floreren; een zoektocht naar goed leven voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen’, kwam het belang van individueel gerichte zorg waarbij de cliënt centraal staat duidelijk naar voren. Veel vanuit dat onderzoek voortkomende conclusies worden al omgezet in het dagelijks handelen in de kleinschalige zorg. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het vormgeven van de eigen omgeving, het aangaan van sociale relaties, meedoen in de samenleving en het hebben van keuzevrijheid door cliënten.
In het huidige onderzoek gaat het om de waarde van kleinschaligheid in relatie tot individueel gerichte zorg.
Janny Beernink is auteur van een tweetal boeken: het werkboek ‘Mijn levensverhaal’ en ‘Floreren; zoektocht naar een goed leven voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen’. Daarnaast is zij medeoprichtster van het Nederlands-Vlaams Netwerk voor de Capability Approach in het Sociale Domein en medeauteur van het boek: ‘De capabilitybenadering in het sociaal domein’.